Synagoga przy ul. Żeromskiego (Synagoga Weinberga)

Pierwotny, niezrealizowany projekt elewacji frontowej synagogi. Zbiory Archiwum Państwowego w Warszawie Oddział w Otwocku.

Synagoga stanęła placu ufundowanym przez Małkę Wajnberg (Anna Weinberg) w 1928 r. pod ówczesnym adresem ul. Mlądzka 30. Po zmianie nazwy ulicy i jej numeracji Żeromskiego 30. Obecny adres działki to Reymonta 49. Murowaną synagogę zaprojektował Marcina Weinfelda, wybitny przedwojenny  architekt, autora między innymi słynnego wieżowca Prudentialu.

Była to budowla w stylu modernistycznym, nawiązującym do form barokowych. Dwukondygnacyjna ze skromną dekoracją tynkowanych elewacji zdobionych rustykowanym boniowaniem na narożach. Podzielona była funkcjonalnie na dwie części: synagogę letnią i zimową. Synagoga zimowa składała się z małej, ogrzewanej piecem sali modlitwy otwartej trzema arkadami na przylegającą do niej, nieco większą, salę modlitwy przeznaczoną na lato. Nad „zimową” salą modlitwy znajdował się babiniec, przeznaczony tylko dla kobiet, również arkadami otwarty na dwukondygnacyjną salę „letnią”. W ścianie wschodniej tej sali, w płytkiej niszy umieszczony był aron ha-kodesz. Sala modlitw „zimowa” połączona była z babińcem niewielkim, prostokątnym otworem w stropie, dzięki któremu kobiety mogły wysłuchać modlitw czytanych przez mężczyzn. Oprócz dwóch sal modlitw w budynku znajdował się przedsionek, dwa małe, kwadratowe pomieszczenia na składzik i dyżurkę oraz klatka schodowa do babińca.
Budynek synagogi był prawdziwą ozdobą tej części Otwocka i świadczył o zamożności jej fundatorów.

(Żydzi współmieszkańcy Otwocka – Ewa Pustoła-Kozłowska)
Fragment Synagogi Weinberga wystający znad komórek posesji znajdującej się po drugiej stronie ul. Reymonta. Fot. wykonana prawdopodobnie przez Komisję Sanitarną około roku 1935. Ze zbiorów Muzeum Ziemi Otwockiej.

We wrześniu 1939 r., niedługo po wkroczeniu do Otwocka, Niemcy spalili synagogę. Do rozbiórki pozostałości zostali zmuszeni sami Żydzi. Podczas jej trwania doszło do wypadku. Zginął niemiecki oficer nadzorujący prace rozbiórkowe.
Do dzisiaj pozostały fragmenty fundamentów, które wystają z ziemi przypominając o historii tego miejsca.

Fotografia przedstawia być może prace rozbiórkowe synagogi Weinbergów, która istniała przy ulicy Żeromskiego róg Reymonta.
Synagoga została na przełomie września i października 1939 r. spalona w rok później rozebrana.
Na drugim planie widać nieistniejącą również willę "Nicea".
« z 3 »

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

error: Content is protected !!